معماری سنتی

معماری سنتی چیست؟

معماری سنتی سبکهایی را به حساب می شمارد که در یک منطقه یا محله محبوبیت دارند. ویژگی های معماری سنتی که توسط معماران و سازندگان مورد استفاده قرار می گیرد عبارت است از تعهد به حفظ پیوند با سبک های پیشین معماری ساختمان ، استفاده مجدد از مصالح یا طراحی خانه ها و ساختمان هایی که با طرح ساختمان ها در منطقه سازگار و یکپارچه است. این امر سبب شده تا حس یکپارچگی و پیوستگی با گذشته برقرار شود و ظاهر سنتی حفظ و حس وحدت برای ساکنان محله فراهم شود.

در این سبک معماری ، توجه بیشتر درباره مصالح کاربردی در ساختمان و چگونگی عملکرد آنهاست. سبک سنتی روشی است که زمان گذشته را در بر گرفته و به سوی جلو پیش می رود.

ویژگی های معماری سنتی ایران

تاریخ معماری ایران ، ارتباط مثبتی بین محیط زیست و ساختمان های سنتی را به اثبات رسانده است، خانه هایی که با توجه به شرایط اقلیمی و بافت های فرهنگی اجتماعی شکل گرفته اند. معماری بومی و سنتی ایرانی برای سازگاری یافتن با شرایط اقلیمی متفاوت است و نوآوری و خلاقیت های فراوانی را به کار گرفته است.

در مناطق مرکزی ایران با اقلیم گرم ، استخرها و فواره ها باعث خنک نگه داشته شدن هوا شده است و آب نه تنها سبب بازتاب نور شده ، بلکه به عنوان عنصر تزئینی است که بر روی محورهای بصری تاکید دارد.

گیلان در منطقه ی شمال ایران با رطوبت بالا و گرما در تابستان است ، چنین شرایط اقلیمی در شکل دادن معماری سنتی گیلان نقش داشته است.

به طور کلی ویژگی های معماری سنتی ایران در گذشته به شرح زیر می باشد:

1- طرح هایی همگن و یکسان

2- برونگرایی

3- مینیمالیسم

4-بکارگیری انسان ناسی و معرفت شناسی در آثار

5- استفاده از تقارن و عدم تقارن

6- توجه به طبیعت و اقلیم جغرافیایی

7-تعهد و احترام به حفظ پیوند با سبک های پیشینی که در معماری آن ساختمان به کار گرفته شده است.

8- استفاده مجدد از مصالح یا طراحی خانه ها و ساختمان هایی که با طرح ساختمان ها در منطقه سازگار و یکپارچه است.

در معماری سنتی ایرانی ، دو عنصر نور و رنگ نقش بسیار اساسی و مهمی را در طراحی دکوراسیون و معماری ایفا می کنند.

 نور طبیعی به عنوان عامل کلیدی در تمایز میان طرح ها در معماری سنتی ایرانی مورد استفاده قرار گرفته است.

معمارهای سنتی تمام  هم و غمشان معطوف به داخل خانه بود و نمای خانه چندان اهمیتی برایشان نداشت ، متنوع ترین و پرکارترین قسمت خانه ، اندرونی بود تا ساکنان خانه احساس خستگی و تکرار نکنند. حیاط اندرون هیچ راهی به جز راهروی ورودی نداشت، همه اینها باعث شده که معماری خانه های سنتی ایران را یک معماری درونگرا بنامند.

نقش عناصر معماری سنتی جهان

معماری سنتی در جهان مبتنی بر نیازهای محلی ، مصالح بومی و سنت های محلی شکل می گیرد. معماری بومی بر اساس گذر زمان تکامل می یابد.

بافت محیطی ، فرهنگی ، فن آوری و تاریخی در معماری بومی نقش حیاتی دارد ، ساختمان های سنتی در برگیرنده ی ویژگی های هوشمند طراحی هستند که در خلال فرایند تاریخی و تطبیق آن با شرایط اقلیمی و عملکردهای اجتماعی شکل گرفته است . تکنیک ساخت و ساز در این سبک بر اساس خلاقیت و دسترسی به مصالح ساختمان شکل گرفته است. این سبک در جهان عموما از دیوارهای گلی با اندود گچ و سازه هایی از بامبو و چوب ساخته شده است.

نمای سنتی

در نگاه اول به یک ساختمان ، نمای بیرونی ساختمان است که ما را جذب یا حتی دفع می کند به همین دلیل نیز یکی از مهم ترین نکات مهم در زمان طراحی و ساخت ، انتخاب نمای ساختمان است.

عوامل جوی ، اقلیمی ، سلیقه ، بودجه و …. از عوامل مهمی هستند که بر روی انتخاب انواع نمای بیرونی ساختمان تاثیرگذار خواهد بود. ایرانیان سابقه طولانی در ساخت بهترین نماهای ساختمان را دارند و از تمام مصالح هرچند ساده برای ساخت نما استفاده کرده اند و زیباترین نماها را به نمایش گذاشته اند.

آن قدیم ها که شهرها این قدر بالای شهر و پایین شهر نداشتند، خانه فقرا و اغنیاء کنار هم توی یک کوچه واقع بود ، از روی نمای خانه اصلا نمی شد حدس زد که صاحبخانه فقیر است یا متمول ف چون همه خانه ها از کاهگل بود و تنها نشانه در خانه که خبر از مال و منال صاحبخانه می داد ، سردرهای تزئین شده و مجلل بودند.

همانطور که در ساختمان های سنتی و تاریخی از متریال های سنتی استفاده میشده ، بهتر است در طراحی نما و بازسازی نما در سبک نمای سنتی از متریال ها و مصالح سنتی هم استفاده شود.

یکی از قدیمی ترین و اصلی ترین متریال ها در طراحی و اجرای نما ،آجر می باشد.

یکی دیگر از متریال هایی که کاربرد فراوانی در نماهای سنتی دارد، شیشه است ، شیشه های ساده و شیشه های مینای قدیمی و یا همان شیشه های رنگی از جایگاه ویژه ای در طراحی نمای سنتی ایرانی برخوردار هستند.

از متداول ترین نمای ساختمان های سنتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– نمای آجری

– نمای سنگ

– نمای خشتی

– نمای کاهگل

– نمای چوب

طراح و معمار نمای سنتی ، باید با سلیقه و ذوق هنری خود و با چیدمان و رعایت تناسبات بین بخش های مختلف و متریال های گوناگون اصالت نمای سنتی را پدید آورد، بطوری که بیننده ساختمان به راحتی بتواند روح نمای سنتی ساختمان را درک کند.

نمونه ای نمای سنتی و معماری سنتی

– ساختمان اداری ترمه در همدان

– ویلای پارتکلا در مازندران

– خانه طباطبایی ها در کاشان

– خانه قدیمی یزد

– خانه توکلی شیراز