استفاده از مواد بومی در طراحی نماهای معاصر، نه تنها برای برقراری ارتباط معماری با فرهنگ و اقلیم محلی است، بلکه میتواند در کاهش اثرات زیست محیطی و بهبود کارایی انرژی ساختمان نیز مؤثر باشد. در اینجا به بررسی برخی از مواد بومی متداول و کاربردهای آنها در نماهای معاصر میپردازیم:
خشت و گل: از دیرباز در مناطق کویری و نیمه خشک استفاده میشده است. خشت (آجر خام) و استفاده از گل به عنوان ملات یا پوشش دیوار، به خوبی با شرایط اقلیمی سازگار است. این مواد عایق خوبی برای حرارت هستند و در نماهای معاصر میتوانند به صورت مدولار یا با طرحهای هندسی متنوع به کار روند.
سنگ: بخش اعظمی از نماهای سنتی را در مناطق مختلف ایران تشکیل میدهد. استفاده از سنگ به دلیل دوام بالا و مقاومت در برابر عوامل جوی در نماهای معاصر همچنان محبوب است. ترکیب آن با شیشه و فلز در نماهای مدرن، ضمن حفظ زیبایی طبیعی، میتواند مدرنیته و سنت را به هم پیوند زند.
چوب: چوب به دلیل خصوصیات زیستی و انعطافپذیری آن در طراحی، بخصوص در مناطق جنگلی و کوهستانی، گزینهای مناسب است. در نماهای معاصر، استفاده از چوب به صورت ترکیبی با مواد مدرن مانند شیشه یا بتن امکانپذیر است، که نتیجه آن ترکیبی زیبا و کارآمد از نظر انرژی است.
بتن الیافی: بتن تقویت شده با الیاف طبیعی مانند کنف، بامبو و خرما نه تنها سبکتر از بتن معمولی است، بلکه خصوصیات ارتجاعی بهتری دارد و مقاومت خوبی در برابر زلزله ارائه میدهد. این نوع بتن میتواند در نماهای معاصر به کار رود و ظاهری صنعتی و در عین حال زیست محیطی داشته باشد.
کاشیها و سرامیکهای سنتی: استفاده از کاشیکاری در نماها، به ویژه در فرهنگ ایرانی، ریشهدار است. الگوهای سنتی میتوانند با تکنیکهای مدرن تلفیق شوند تا زمینهای برای برجسته سازی هویت فرهنگی در معماری معاصر فراهم آورند.
استفاده موثر از این مواد در نماهای معاصر نه تنها به بهبود زیبایی شناختی کمک میکند، بلکه باعث میشود ساختمانها به لحاظ انرژی کارآمدتر و با محیط زیست سازگارتر باشند. فواید اقتصادی ناشی از کاهش هزینههای تهویه و گرمایش/سرمایش نیز بخشی از ارزش افزوده استفاده از مواد بومی در معماری محسوب میشود.